آیا روحانیان اصولگرا از حکومت فاصله می گیرند؟

تاریخ انتشار مقاله 28/11/2009 به روز شده 28/11/2009 15:49 TU

آیت الله عبدالله جوادی آملی در دیدار با مسئولان سازمان تبلیغات اسلامی قم گفت : "مردم اگر از لباس دین و روحانیت خلافی ببینند فوج فوج از دین خدا جدا می شوند."

این روحانی اصولگرا دیروز از امامت نماز جمعه قم نیز استعفا کرد و در توضیح تصمیمش گفت : مردم صدها مشکل دارند و اگر به رغم بیان آنها مشکلی از مشکلات آنان کم نمی شود، دیگر دلیلی برای ادامۀ فعالیت خود به عنوان امام جمعه قم نمی بیند.

سه هفته پیش آیت الله جوادی آملی در اظهار نظری بی پرده گفته بود : "فرهنگ مردم را اعتقاد آنان می سازد و نگهبان اعتقاد مردم اقتصاد است."

او سپس با انتقاد از ناتوانی دولت دهم در رفع مشکلات اقتصادی مردم و اتلاف درآمدهای نفتی تلویحاً حتا رئیس دولت، محمود احمدی نژاد را فردی بی کفایت و "بی عرضه" معرفی کرده و گفته بود : "آدم عاقلی که سرمایه ای مثل خاک و آب دارد، اگر از کشور دیگر مواد غذایی وارد کند، معلوم می شود بی عرضه است" و به تبع محروم از هنر مدیریت.

آیت الله جوادی آملی در ادامه افزوده بود : "جهنم فقط برای آدم شرابخوار نیست، برای آدم بی عرضه هم هست... بروید واردات و صادرات را در گمرک ها مقایسه کنید شناسنامۀ ما در گمرک است، اینکه ما از صادرات خبر می دهیم، اما از واردات هیچ نمی گوئیم، کار درستی نیست."

آیت الله عبدالله جوادی آملی از روحانیون اصولگرایی به شمار می رود که تا این اواخر پشتیبانی اش را از محمود احمدی نژاد دریغ نمی کرد. در مقابل او بود که رئیس جمهوری ایران یک بار دو زانو نشست و گفت که به هنگام سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل در هاله ای از نور فرو رفته بود.

استعفای او از امامت جمعه قم و اظهارات صریح و جسته و گریخته اش در انتقاد از ناکارآمدی دولت محمود احمدی نژاد این سئوال را بعضاً پیش می کشد : آیا می توان پیش بینی کرد که با تعمیق بحران سیاسی-اقتصادی کشور روحانیان اصولگرا نیز به صف معترضان ولو خاموش دولت به پیوندند؟

سعید مدنی پژوهشگر مقیم تهران در پاسخ به این پرسش می گوید :

سعید مدنی : بله، چنین ارزیابی صحیح است و اساساً می توان گفت که این استعفای ائمۀ جمعه در جمهوری اسلامی دارد کم کم به یک پدیده تبدیل می شود که با استعفای آیت الله طاهری از امامت نماز جمعه اصفهان شروع شد و آخرین نمونه اش هم استعفای آیت الله جوادی آملی است.

بر اساس اظهارات خود ائمۀ جمعه مستعفی می توان نتیجه گرفت که این استعفاها اعتراضی است در واقع به وضعیت موجود در پهنه های سیاسی و اقتصادی-اجتماعی، خاصه اینکه این اعتراض و انتقادها طی ماه های اخیر به بی کفایتی دولت در حل مشکلات مردم گسترش پیدا کرده است.

با توجه به موقعیت علمی آیت الله آملی در حوزه علمیه قم و مناسبات مهم اش با شخصیت ها و جناح های اصلی در قدرت، دامنۀ آثار استعفای وی تنها جناح محافظه کار را دربرنخواهد گرفت، بلکه شکاف مهمی را نیز در درون حوزۀ علمیه قم ایجاد خواهد کرد.

موقعیت امامت نماز جمعه به گونه ایست که فرد را در موضع حمایت از وضع موجود قرار می دهد و به همین دلیل هم نارضایی ها نسبت به این وضع غالباً متوجه ائمه جمعه هم می شود.

طبیعتاً قرار گرفتن در موضع دفاع از وضع موجود مستلزم نقض بسیاری از قوانین دینی و شرعی است. برخی از روحانیان این موضع را پذیرفته اند و برخی نیز به تدریج اعلام کرده اند که حاضر نیستند در موضع تأئید وضع موجود قرار بگیرند.

موج استعفای ائمه جمعه را باید گسترش نوعی شکاف در سطح عمومی جامعه دانست، به طوری که ائمه جمعه با استعفایشان اعلام می کنند که وضعیت به طوری ناگوار و سخت است و نارضایی عمومی چنان گسترده است که آنان حاضر نیستند موقعیت دینی و مرجعیت خود را فدای توجیه اوضاع کنونی کنند.